Enpresaren aurkezpen laburra (jarduera, kokapena…):

ECOMAGNET oinarri teknologikoko startup bat da, iman birziklatuko hautsa fabrikatzeko aukera ematen duen teknologia disruptiboa duena, industria-hondakinen iturri desberdinetatik (batez ere, txatar elektrikoa eta elektronikoa) datozen iman baztertuetatik abiatuta. Enpresa Donostian sortu zen 2021ean, eta gaur egun bere instalazioak ditu Astigarragan.

Nola eta noiz sortu zen proiektua? Zerk bultzatu zintuen zuen jarduera ekonomia zirkularrera bideratzera?

ECOMAGNET enpresa Ceit ikerketa-zentroan sortu zen, eta 2021eko urtarrilean eratu zen. Ceit-ek garatutako I+G proiektuen 10 urte baino gehiagoko emaitza gisa garatu zen teknologia. Kenny Alvarez ideiaren sustatzailea eta konpainiaren egungo CEO, material magnetikoen taldeko ikertzailea zen, eta berak arduratu zen proiektua bultzatzeaz, laborategi-teknologia ateratzeaz eta eskalatzeaz.

2020. urtearen amaieran, imanen merkatuaren beharrak aztertu genituen, eta hornidura-arazoak zeudela ikusi genuen, Txina merkatuan nagusi zelako, erosketa-prezio altuak zeudelako, ingurumen-inpaktu handia zuelako lehengaiak ateratzeagatik, eta eskaria hazten ari zelako. Arazo horiek guztiak, garatu genuen teknologiarekin batera, ekonomia zirkularrean oinarritutako negozio-eredu bat proposatzeko eta gauzatzeko aukera bikaina identifikatzeko gai izan ginen. Gainera, aipatzekoa da lur arraroetako imanak material kritikotzat katalogatu dituztela Europar Batasunak eta beste herrialde batzuek, eta gaur egun ez direla berreskuratzen.

Zer produktu mota egiten dituzue erabiltzen duzuen lehengaitik abiatuta?

Gure lehengaia lur arraroetako imanek osatzen dute, NdFeBko imanak (neodimio-burdina-boroa) bezala ezagutzen direnak, eta bizitza baliagarriaren amaierara iritsi dira. Iman horiek berriak, deskatalogatuak, baztertuak, apurtuak eta abar izan daitezke. Egoerak ez du axola, NdFeB-koak izan behar dute.

Materiala jaso ondoren, gure teknologiarekin prozesatzen dugu. Prozesua materiala karakterizatzeko, desmagnetizatzeko, garbitzeko eta iman-hautsa sortzeko prozesuen eraginpean jartzean datza. Azkenik, hautsari tratamendu berezi batzuk egiten zaizkio, materialak bere kalitatea berreskura dezan.

Horrela, eskaintzen dugun produktua birziklatutako iman-hautsez osatuta dago. Produktu honek iman berriak fabrikatzeko lehengai berri gisa balio du, baina zigilu birziklatuarekin. Iman horiek gailu elektriko eta elektronikoetan erabil daitezke berriro (adibidez, motor elektrikoetan, bozgorailuetan, sorgailu elektrikoetan, etab.).

Zein da zuen erakundearen balioa ekonomia zirkularreko proiektu gisa? Eta zein da zuen erakundearen ingurumen- eta gizarte-balioa?

Munduko enpresa bakanetako bat gara, baztertutako imanak berreskuratzeko eta lehengai berri bihurtzeko gai dena. Gainera, egin ditugun ingurumen-inpaktuaren azterketei esker, gure teknologiaren inpaktua fabrikazio-prozesu konbentzionalekin alderatu ahal izan dugu, eta emaitzek erakutsi dute ingurumen-inpaktua % 92 murrizteko gai garela.

Ekonomia zirkularra eta negozio-eredu jasangarria gure DNAn daude, hala adierazten baitu konpainiaren misioak; ECOMAGNETen misioa trantsizio energetikoan funtsezko ekarpena egitea da, baztertutako imanak berreskuratuz eta material horiek merkatuan berriro sartuz, material horiek hornitzeko katean balio erantsia emanez, eredu iraunkorrago baten bidez.

Zer garrantzi du I+G+b-k zuen erakundean?

Zentro teknologiko bateko spin-off enpresa bat gara, nazioan eta Europan I+Gko hainbat proiektutan lanean aritu diren ikertzaileek garatutako teknologiarekin.

Gaur egun, plantillaren %50ek doktore gradua du, hau da, espezializazio handia dugu material magnetikoen arloan. Teknologia bat maila pilotu batera oso heldua ez den maila batetik (laborategia) eskalatzeak garapen-jarduerak etengabe egitea eskatzen du. Horregatik, atzera begiratuz gero eta konpainiak izan dituen gastuak aztertuz gero, urteko I+G+b gastuak guztizko gastuen %50 gainditu du. Etorkizunari begira, enpresak I+G+Bn gastu handia izaten jarraitzea aurreikusten du, gutxienez industria-ekoizpenaren maila batera iritsi eta produktua merkaturatzen hasi arte.

Zeintzuk izan dira urte hauetako zuen lorpen nagusiak?

Hauek izan dira gure lorpen nagusiak:

1. Gure lehen inbertsio-erronda 2021ean ixtea (1,2 M €).
2. Mugarri tekniko bat lortzea, gure produktuarekin iman bat fabrikatzea lortu baita, merkatuarentzat lehiakorrak diren propietateekin.
3. Zentro teknologikoa Astigarragako nabe batera eramatea.
4. Planta pilotua eraikitzea.
5. Teknologia 150 g-tik hauts-fabrikazioko 5 kg-ra eskalatzea.

Zuen ustez, zer da beharrezkoa ekonomia zirkularra oro har finkatzeko; eta Gipuzkoan, bereziki?

Gure ustez, pertsonek, eta gero enpresek, pentsamoldea aldatzea falta da, eta ez ekonomia zirkularra aplikatzea, araudiek inposatzen dituztelako, planeta zaindu nahi dutelako eta deskarbonizazioan lagundu nahi dutelako baizik. Zirkulazioan dauden baliabide asko ekonomia zirkularreko ereduak egiteko erabil daitezke, baina baliabideak eta gogoa behar dira horien bila joan eta ideia berriak proposatzeko.