Ozeanoak berebiziko garrantzia du Lurraren klima-sisteman. CO₂ isurien % 25 inguru xurgatzen du, eta isurketek sortutako gehiegizko beroaren % 90 harrapatzen du. Gaitasun horri esker, ozeanoak klima-aldaketaren motelgailu gisa jarduten du, atmosferako CO₂ kontzentrazioa murriztuz eta klima globala egonkortzen lagunduz.

Hala ere, berotegi-efektuko emisioen hazkundeak eta horren ondoriozko berotze globalak ozeanoei eragiten diete. Aldaketa horiek lotura estua dute tenperaturaren igoerarekin, azidotzearekin eta itsas mailaren igoerarekin. Aldaketa horiek, era berean, muturreko gertakarien intentsitatea eta maiztasuna areagotzen dute, hala nola bero-boladak eta kostaldeko higadura-prozesuak. Gainera, itsas ekosistemetan aldaketa esanguratsuak gertatzen dira, eta horietako batzuek atzeraezinezko egoera kritikoak eragin ditzakete, mugarri-puntuak edo tipping pointak, alegia.

Naturklimaren Kostaldeko Itsas Behatokiak AZTIrekin lankidetzan egindako txosten berri honetan, Gipuzkoako kostalderako berariazko adierazle klimatikoetan ikusitako joerak aztertzen ditugu, baita Bizkaiko golkoko kliman eta ekosistemetan gerta daitezkeen itzulerarik gabeko guneak eta erregimen-aldaketak ere.

Aztertutako adierazle horiek erakusten dute ura argi eta garbi berotzen dela, itsasoaren mailak gora egiten duela eta Kantauri itsasoan azidotu egiten dela. Aldaketa horiek guztiak bat datoz klima-aldaketaren ondorioekin. Baldintza ozeanikoetan gertatzen diren aldaketa horiek eragina dute ekosisteman. Antxoaren kasuan, trantsizio-puntu bat ikusten da 2002-2003 aldian tamainan, eta hortik aurrera behera egin du pisuak eta luzerak. Arrantza-intereseko espezieen gaineko inpaktuak larriagotu egin daitezke ozeanoak berotzen jarraitzen badu. Azterlanean erabilitako ereduari esker, arrantzarako interesa duten arrain pelagikoen (berdela, txitxarroa, antxoa eta sardina) ugaritasuna 19 °C-ko uraren tenperaturatik behera dagoela kalkula daiteke. Tenperatura 22 ºC-ra iristen bada, ereduak arrantza-toki horiek kolapsatzea aurreikusten du.

Egoera horren aurrean, itsasoaren egoera etengabe monitorizatzea funtsezkoa da itsasoak klima-aldaketari nola erantzuten dion jakiteko, arriskuei aurrea hartzeko eta egokitzeko neurri egokienak diseinatzeko oinarri bat eskainiz.

• 2024ko itsasoko eta kostako txostena eskuratu (PDF)