Enpresaren aurkezpen laburra (jarduera, kokapena...):

POLYMAT polimeroen nazioarteko ikerketa-zentro bat da, Donostian dago eta hogeita hamar nazionalitate baino gehiagoko 180 zientzialari ditu.

Nola eta noiz sortu zen proiektua? Zerk bultzatu zintuzten zuen jarduera ekonomia zirkularrerantz orientatzera?

Ikerbasquek eta UPV/EHUk 2012an sustatutako ikerketa-zentroa da, eta Gipuzkoako Foru Aldundia ere badu bere gobernu-organoan. “Basque Excellence Research Centres" (Berc) bikaintasuneko zentroen euskal sarearen parte da. Bikaintasun-zentro horren helburua XXI. mendeko erronkei aurre egitea da, hala nola osasuna, energia eta jasangarritasuna.

Aurten gure hamargarren urteurrena betetzen dugu. POLYMAT ikerketa-zentro finkatua da, eta gure datuek ematen digute bermea.

Haritz Sardon doktorea buru duen ikerketa-talde bat daukagu, bere jarduera zientifikoaren arreta polimero jasangarrietan jartzen duena, besteak beste plastikoen birziklatze kimikoan.

Zein motatako produktuak egiten dituzue erabiltzen duzuen lehengaitik abiatuta?

Gure erronka da polimeroak neurrira garatzea, baliabide naturalen erabilera sustatuz eta hainbat aplikazio bideratuz baterien eremuan, elektronikan, inplanteetan (osasuna), pinturetan, itsasgarrietan, ura arazteko mintzetan eta abarretan.

Zein da zuen erakundearen balioa ekonomia zirkularreko proiektu gisa? Eta zein da zuen erakundearen ingurumen- eta gizarte-balioa?

Material biooinarrituei buruzko ikerketa sustatuz (petrolio-jatorrikoen ordezko gisa), eta plastikoak birziklatzeko metodologia efizienteak diseinatuz haien bizi-zikloak zirkularrak izan daitezen. Upscaling kontzeptu gisa garatzen ari da; balio erantsi handiko polimero berriak sortzean datza, plastikoen birziklatze kimikotik abiatuta.

Testuinguru horretan, birziklatze kimikoa proiekzio handiko eta beharrezko teknologia gisa posizionatzen da, Europar Batasunak plastiko birziklatuaren tasei buruz ezarritako asmo handiko helburuak bete ahal izateko. Aukera bat dira, jatorrizko materialetan deskonposatzeko aukera ematen baitute, beren propietateak ukitu gabe, eta balio bereko edo balio erantsiko produktu berriak ekoizteko erabiltzeko. Horrela, bide hori erabiliz birziklatutako plastikoek nahi adina aldiz berrerabiltzeko aukera ematen dute. Erronka da eskala handian lortzea, modu jasangarri eta merkean.

Birziklatze mekanikoaren esparruan, Alejandro Müller POLYMATeko ikertzailea REVALPET proiektuaren buru da. Proiektuaren helburua da PET opakua birziklatzea, material birziklatu honetarako balio erantsi handiko aplikazioak garatzeko, hala nola eraikinak isolatzeko aparretan erabiltzea. Birziklatze kimikoaren esparruan, POLYMATetik sortutako POLYKEY startup-ak I+G zerbitzuak eskaintzen ditu, baita plastikoen eta horien birziklatzearen industriarako produktu berritzaileak ere. Bateria solido efiziente eta seguruagoetarako polimero berritzaileak diseinatzen dituzte: baterien iraunkortasuna eta birziklagarritasuna sustatuko dituen ekodiseinu bat lortu nahi da.

Gainera, Europar Batasuneko Horizonte 2020ko NATURE proiektu berritzailearen koordinatzaile gisa sartuta dago, milioi 1 euro baino gehiagoz hornitutako proiektu handizale batean, Birminghameko Unibertsitatearekin batera; proiektu hori baliabide jasangarrietatik eratorritako poliesterren ekonomia zirkularraren abangoardiako ikerketa-prestakuntzaren arlokoa da.

Zenbaterainoko garrantzia du I+G+b alderdiak zuen erakundean?

Gure helburua da, halaber, ikerketa merkatura iristea, enpresei eta gizarteari transferentzia bat egitea. Aholkularitza-lana egiten dugu nazioko eta nazioarteko enpresekin, eta aholkularitza ematen diegu, planteatzen zaizkien arazo zehatzak konpondu ahal izateko eta material berrietan berrikuntzak egiten laguntzeko.

Zein izan dira urte hauetako zuen lorpen nagusiak?

POLYMAT zentro berezia da, TRL guztiei heltzen dielako: inpaktu handiko aldizkarietan argitalpenak dituen oinarrizko ikerketa egiten du, patenteak sortzen ditu, etengabe egiten du industriarekiko transferentzia aholkularitza-lana dela-eta, eta startup-ak bultzatzen laguntzen du beharrezko eremuetan, hala nola plastikoaren birziklapenean, baterietan, jasangarritasunean eta medikuntzan.

Bikaina da giza baliabideen kudeaketan, eta horrela bermatzen du Europako Batzordeak emandako HR Excellence Award zigiluak; halaber, gardena da, zentroan ezarritako Compliance sistema du, eta zientzialarien lidergo femeninoa sustatzearen aldeko apustua egiten du, Emakiker urteko bekarekin eta "Emakumeak Zientzian" programaren koordinazioarekin.

1.300 argitalpen baino gehiago dituzten laborategietan oinarrizko ikerketa egiten dugu, estatu-mailako lehen postua dugu polimeroen zientzian, Europako 48 proiektu baino gehiagotan parte hartu dugu, 5 ERC barne, nazioarteko 22 kongresu baino gehiago antolatu ditugu, 120 tesi baino gehiago zuzendu ditugu, 50 enpresa baino gehiagori eman diegu zerbitzua eta 3 startup abiarazi ditugu. Ondorio gisa, heldutasun teknologikoaren maila guztiak hartzen dituen ikerketa egiten dugu, ideiatik merkatura iritsi arte.

Zuen ustez zer behar da ekonomia zirkularra sendotu dadin oro har, eta, bereziki, Gipuzkoan?

I+G+b arloko gaur egungo garapenak erregulazioen eta lehiakortasun-hobekuntzen bidez sustatuta daude. Europako Itun Berdeak eta Ekonomia Zirkularraren planek hondakinen murrizketan jartzen dute arreta, produktuen bizi-zikloan jardunez, hondakinak saihesteko moduak bilatuz diseinuan, fabrikazioan, kontsumoan, konponketan eta berrerabilpenean, ekonomia-baliabideen balioa babesteko. I+G+b-ren aldeko apustua erabakigarria izango da lege-, ingurumen- eta ekonomia-helburuak lortzeko eta konponbide berritzaileak lortzeko.

Zientzia eta polimeroak beharrezkoak dira garapen jasangarriaren erronka lortzeko. POLYMAT gero eta gehiago ari da sustatzen polimeroak iturri naturaletara joz garatzea, arreta polimeroen ekodiseinuan eta zirkulartasunean jarriz.